Liefde en beeldvorming in Israël/Palestina
Door Judith Snoeck
Moderne Romeo en Julia
Stel je voor, je ontmoet de ware, die ene waar je naar zoekt, waar het in de Amerikaanse rom-coms altijd over gaat, hem, haar. Beeld je nu eens in: hij is een Palestijn, zij een Israëliet, de andere, de vijand.
Jasmin en Assi zijn zo 2 geliefden. Ze zouden heel gelukkig kunnen zijn samen, maar de 'familievete' zit ertussen. Ze worden gescheiden door landsgrenzen, maar ook door het racisme dat doorschemert in de omgang met elkaars familie.
Komt dit verhaal je bekend voor? Jawel, ik heb het over de hedendaagse Romeo & Julia.
'Love during wartime', een film van Gabriella Bier, is een documentaire die zo een situatie schetst. Het toont de onmogelijkheid van liefde tussen deze 2 culturen.
Hoe is de vete ontstaan en waar komt al die onverdraagzaamheid vandaan?
Het begon allemaal lang, heel lang geleden, toen er in het Kanaän een Bijbels volk woonde. Een volk dat later zou divergeren en in verschillende stromingen zou terecht komen. (2)
Jasmin en Assi zijn zo 2 geliefden. Ze zouden heel gelukkig kunnen zijn samen, maar de 'familievete' zit ertussen. Ze worden gescheiden door landsgrenzen, maar ook door het racisme dat doorschemert in de omgang met elkaars familie.
Komt dit verhaal je bekend voor? Jawel, ik heb het over de hedendaagse Romeo & Julia.
'Love during wartime', een film van Gabriella Bier, is een documentaire die zo een situatie schetst. Het toont de onmogelijkheid van liefde tussen deze 2 culturen.
Hoe is de vete ontstaan en waar komt al die onverdraagzaamheid vandaan?
Het begon allemaal lang, heel lang geleden, toen er in het Kanaän een Bijbels volk woonde. Een volk dat later zou divergeren en in verschillende stromingen zou terecht komen. (2)
De belofte
Genesis 17:7-8 Ik zal mijn verbond oprichten tussen Mij en u en uw nageslacht in hun geslachten, tot een eeuwig verbond, om u en uw nageslacht tot een God te zijn. Ik zal aan u en uw nageslacht het land, waarin gij als vreemdeling vertoeft, het ganse land Kanaän, tot een altoosdurende bezitting geven, en Ik zal hun tot een God zijn.
Volgens de religie van Assi en zijn familie, de Islam, zou het land voorbehouden zijn voor de eerstgeboren zoon van Abraham, namelijk Ismaël, alsook de voorvader van de Islam.
Het jodendom daarentegen, de religie van Jasmin en haar familie, beweert dat de tweede zoon, Isaac, wel degelijk de zoon van de belofte zou zijn. (3)
Het jodendom daarentegen, de religie van Jasmin en haar familie, beweert dat de tweede zoon, Isaac, wel degelijk de zoon van de belofte zou zijn. (3)
Geschiedenis
Doorheen de geschiedenis groeit het gevoel zowel bij de Israëlieten en de Palestijnen dat het grondgebied hen toebehoort. De Palestijnen/Arabieren leefden er reeds eeuwen, wat dit land tot hun vaderland maakte. Voor de joodse bevolking, voornamelijk de zionisten, was dit grondgebied hun heilige land, wat hen beloofd was door God om er te kunnen terugkeren.
Dit werd voor de Israëlieten bevestigd door de beslissing van de volkenbond om er een nationaal joods huis te mogen oprichten in het kader van het antisemitisme. (4)
Dit werd voor de Israëlieten bevestigd door de beslissing van de volkenbond om er een nationaal joods huis te mogen oprichten in het kader van het antisemitisme. (4)
Gevoeligheden
Vanaf die beslissing namen de spanningen tussen de 2 bevolkingsgroepen toe. Vele elementen maken/maakten het samenleven in Israël en Palestina voor beide bevolkingsgroepen moeilijk. Enkele gevoeligheden die de onverdraagzaamheid naar elkaar toe gevoed hebben, worden hier uiteen gezet. We leggen vooral de nadruk op de beeldvorming die ermee gepaard gaat. Nadien bekijken we methoden die de media gebruikt om deze beeldvorming te voeden.
1. De Israëlische onafhankelijkheidsstrijd of de Palestijnse 'al-Nakba'
In 1948 ontstond er een burgeroorlog tussen de zionisten en Palestijnen in het Britse mandaatgebied nadat de VN het gebied had verdeeld en een groot deel uitgedeeld had aan de joodse bevolking. De strijd eindigde in het uitroepen van de Israëlische onafhankelijkheid.
De benaming van deze strijd zegt al meer dan genoeg over hoe verschillende kampen dezelfde gebeurtenissen anders beschouwen en beschrijven. De Palestijnse benaming betekent niets minder dan 'catastrofe', omdat dit leidde tot een diaspora van duizenden Palestijnse vluchtelingen naar omringende landen. (4, 5, 6)
De benaming van deze strijd zegt al meer dan genoeg over hoe verschillende kampen dezelfde gebeurtenissen anders beschouwen en beschrijven. De Palestijnse benaming betekent niets minder dan 'catastrofe', omdat dit leidde tot een diaspora van duizenden Palestijnse vluchtelingen naar omringende landen. (4, 5, 6)
2. De berg Moria: Har ha-Bayit (Hebreeuws) of Haram al-Sharif (Arabisch)
In de duizenden jaren voor onze jaartelling stond in Jeruzalem een heilige joodse tempel, gebouwd door Salomo. Deze werd vernietigd in 538vC en in het jaar 70 werd de tweede, heropgebouwde tempel ook vernietigd door de Romeinen met als enige overblijfsel de druk bezochte klaagmuur. In 630 kregen de moslims zeggenschap over de stad en werd het eerste prototype van een moskee er neergezet. De Rotskoepel en de Al-Aqsamoskee kwamen er later bij.
Deze plek is van groot belang voor 3 godsdiensten, vandaar dat hier heel wat gevoeligheden rond liggen. Volgens de Joden is dit de heiligste plek die door geen enkele sterveling betreed mag worden, daar waar de moslims gaan om te bidden, en de Messias van de Christenen zou moeten herrijzen.
Daar waar een verschil in beleving van godsdienst leeft, kan dit overkomen als een teken van minachting tegenover elkaar. Dit is 1 voorbeeld van interpretatie in een conflict wat kan leiden tot veel vijandigheid. (4, 5, 6)
Deze plek is van groot belang voor 3 godsdiensten, vandaar dat hier heel wat gevoeligheden rond liggen. Volgens de Joden is dit de heiligste plek die door geen enkele sterveling betreed mag worden, daar waar de moslims gaan om te bidden, en de Messias van de Christenen zou moeten herrijzen.
Daar waar een verschil in beleving van godsdienst leeft, kan dit overkomen als een teken van minachting tegenover elkaar. Dit is 1 voorbeeld van interpretatie in een conflict wat kan leiden tot veel vijandigheid. (4, 5, 6)
3. De zesdaagse oorlog en de Yom Kippur-oorlog
De verrassingsoorlog in Juni 1967 van Israël op zijn Arabische buurlanden, uit voorzorgen tegen verdere ontwikkelingen van het andere kamp, zorgde voor heel wat verlies in grondgebied en frustraties. Aan Arabische zijde werd de oorlog gezien als een typisch gevolg van een 'zionistisch-imperialistisch' complot tussen Israël en de VS. Aan de andere kant werd dit gezien als een noodzakelijke gang van zaken voor het vervolledigen van de onafhankelijke staat Israël.
Als reactie van de Arabische landen Syrië en Egypte bedachten ze operatie Badr, een geheime aanval op Israël wanneer die op z'n zwakst was: op de heiligste dag van het joodse geloof, Yom Kipoer, wanneer heel Israël, alsook de soldaten onoplettend op rust waren. Op 6 oktober 1973 was het zover, onderbemand probeerde Israël zich tevergeefs te verdedigen. Deze aanval wordt bij de joden gezien als een schande, aangezien hun heilige feestdag niet geëerbiedigd werd.
Het vredesverdag dat na afloop getekend werd door Menahem Begin en Anwar Sadat, werd in de Arabische wereld gezien als verraad, want het erkende de Israëlische staat. Dit 'verraad' leidde ook tot de moord op Sadat door een moslimfundamentalist. (4, 5, 6)
Als reactie van de Arabische landen Syrië en Egypte bedachten ze operatie Badr, een geheime aanval op Israël wanneer die op z'n zwakst was: op de heiligste dag van het joodse geloof, Yom Kipoer, wanneer heel Israël, alsook de soldaten onoplettend op rust waren. Op 6 oktober 1973 was het zover, onderbemand probeerde Israël zich tevergeefs te verdedigen. Deze aanval wordt bij de joden gezien als een schande, aangezien hun heilige feestdag niet geëerbiedigd werd.
Het vredesverdag dat na afloop getekend werd door Menahem Begin en Anwar Sadat, werd in de Arabische wereld gezien als verraad, want het erkende de Israëlische staat. Dit 'verraad' leidde ook tot de moord op Sadat door een moslimfundamentalist. (4, 5, 6)
- De media als invloed in de beeldvorming
Het is makkelijk je in te beelden hoe dergelijke situaties kunnen leiden tot misverstanden bij de bevolking, maar er is 1 element dat niet te onderschatten is bij die beeldvorming: de media. Hoe kan die zijn invloed uitwerken op de publieke geest?
Woordkeuze
Belangrijk hierbij is de woordkeuze in de media: de woordkeuze hangt af van hoe de boodschap moet overkomen. Helemaal neutraal is het nooit, er zit steeds een kleine instinker, iets om het publiek te kneden in de juiste richting. Dit alles kan heel subtiel zijn, zit in de kleinste hoekjes, maar wordt onbewust opgenomen door de lezers.
Een onderzoek door Ico Maly over racisme en beeldvorming in het Israëlisch-Palestijnse conflict vat dit mooi samen.
1. Interpretatie verschilt van speculatie Door steeds dezelfde woorden bij elkaar te voegen, vormt dit een associatie bij de lezer van het nieuws. Bijvoorbeeld: 'Palestijnse terrorist', 'ongelovige Israëliet'
2. Presuppositie en implicerende constructies vooronderstelt de voorkennis van de lezer, zo zal men bij een aanslag van Hamas feiten vermelden die eerder gebeurd zijn, maar het verhaal niet uitleggen. Zoals: “In the meantime, Hamas and Islamic Jihad are increasing their strength and operating freely, cooperating with each other and the PA security apparatus.”
3. Globale betekenisconstructies de manier waarop (expliciete en impliciete) betekenissen worden gecombineerd in argumentatiepatronen. Denk maar aan het verschil als men één van volgende woorden gebruikt: 'died' – 'killed' of 'murdered', 'disputed territories' of 'occupied territories', 'militant' - 'freedom fighter' of 'terrorist', 'apartheidsmuur' of 'veiligheidsmuur'. (1)
Een onderzoek door Ico Maly over racisme en beeldvorming in het Israëlisch-Palestijnse conflict vat dit mooi samen.
1. Interpretatie verschilt van speculatie Door steeds dezelfde woorden bij elkaar te voegen, vormt dit een associatie bij de lezer van het nieuws. Bijvoorbeeld: 'Palestijnse terrorist', 'ongelovige Israëliet'
2. Presuppositie en implicerende constructies vooronderstelt de voorkennis van de lezer, zo zal men bij een aanslag van Hamas feiten vermelden die eerder gebeurd zijn, maar het verhaal niet uitleggen. Zoals: “In the meantime, Hamas and Islamic Jihad are increasing their strength and operating freely, cooperating with each other and the PA security apparatus.”
3. Globale betekenisconstructies de manier waarop (expliciete en impliciete) betekenissen worden gecombineerd in argumentatiepatronen. Denk maar aan het verschil als men één van volgende woorden gebruikt: 'died' – 'killed' of 'murdered', 'disputed territories' of 'occupied territories', 'militant' - 'freedom fighter' of 'terrorist', 'apartheidsmuur' of 'veiligheidsmuur'. (1)
De categorisering van 'de ander' tegenover het 'ons'
“The result is a we, which is indefinite but which evokes a set of shared values that remain implicit.” (Rojo 1995: 51)
De categorisering van de vijand gebeurt door de constructie van een tegengesteld beeld aan de zelfperceptie.
Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van deze techniek is de totale dehumanisering van het slachtoffer. Dit wordt hier onder andere bereikt door de categorisering van de andere als inherent gewelddadig en door de afwezigheid van beschrijvingen van de Palestijnse slachtoffers, hun namen, hun dromen, … (1)
Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van deze techniek is de totale dehumanisering van het slachtoffer. Dit wordt hier onder andere bereikt door de categorisering van de andere als inherent gewelddadig en door de afwezigheid van beschrijvingen van de Palestijnse slachtoffers, hun namen, hun dromen, … (1)
Beeldkeuze
Ook bij beelden kunnen er misvattingen ontstaan.
Bij Palestijnse demonstraties kunnen camera's gericht zijn op de onderdrukkende milities die gewelddadig de demonstranten neerslaan of de camera's kunnen inzoomen op huilende, beangstigde Israëlische kinderen. Dit maakt een groot verschil in wat de wereld in gestuurd wordt als signaal.
Bij Palestijnse demonstraties kunnen camera's gericht zijn op de onderdrukkende milities die gewelddadig de demonstranten neerslaan of de camera's kunnen inzoomen op huilende, beangstigde Israëlische kinderen. Dit maakt een groot verschil in wat de wereld in gestuurd wordt als signaal.
Een vergelijking van 2 filmpjes over het conflict: 1 met de invalshoek van elke partij
|
|
Tegenbewegingen
Veel elementen doen het conflict en het gevoel van onverdraagzaamheid groeien, maar toch moeten we niet wanhopen. Er zijn ook mensen die inzetten op ontmoeting, die de bodem vullen met hoop en zo bottom-up inzetten op betere levensverwachtingen voor de nakomeling van het Israëlisch-Palestijns grondgebied.
Breaking the silence
Een groep veteranen van het Israëlische leger hebben zich verenigd om het Israëlische volk bewust te maken over het dagelijkse leven in de bezette gebieden. Een grote stuwkracht voor de organisatie is de vraag of de opofferingen die gemaakt worden aan beide kanten het wel waard zijn.
Op professionele wijze verzamelen ze getuigenissen van soldaten en die worden gecategoriseerd. Dit draagt bij tot de sensibilisering van de bevolking, die anders door de media toch foutieve of onvolledige informatie zou kunnen verkrijgen. (8) |
"Every terrorist you fire at, you run up and shoot him in the head, that's where they prod you the most to confirm-kill. And maybe you never let go of that either, later...We were never really briefed on how to treat civilians or what it means to fight with civilians around. We're still holding on to those models of 'army vs. army', 'us' fighting 'them' and 'conquering them'. … " Lees verder |
Poëzie wedstrijd
'Indrukwekkend: In 4 minuten tackelen joods en islamitisch meisje wederzijdse vooroordelen (video)' (7)
'Wij lijken veel meer op elkaar dan onze godsdiensten ons willen laten geloven.' Met dit indrukwekkend gedicht halen een joods en een islamitisch meisje, in amper 4 minuten, de oude vooroordelen jegens elkaars geloof onderuit. |
|
Besluit
Een conflict van deze omvang heeft nooit zo lang stand gehouden en is heden ten dage nog steeds zodanig actueel dat niemand kan volgen. Geen van beide partijen lijkt toegevingen te willen doen en ergens heeft elke partij wel een standpunt waar men zich in kan vinden.
Wat de vredesonderhandelingen helemaal niet ten goede komen, zijn onder andere de internationale gemeenschappen die partij kiezen om gegronde redenen, die vaak voorkomen uit hidden personal agenda. De media maakt dit alles nog ingewikkelder. Berichtgeving is nooit neutraal, en men kan niet meer uitmaken wie 'gelijk' heeft bij welke situatie. Dit heeft grote gevaren voor het vervolg van het conflict. Zonder informatie kan niemand zijn mening opmaken, maar door de hoeveelheid en vooral door de subjectiviteit van de bronnen, wordt dit des te moeilijker.
Na het schrijven van dit artikel blijven we vooral zitten met de volgende vraag: hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze negatieve beeldvorming omslaat in een overheersende positieve beeldvorming zodat de muren tussen de Israëlische en Palestijnse bevolking wordt afgebroken?
Wat de vredesonderhandelingen helemaal niet ten goede komen, zijn onder andere de internationale gemeenschappen die partij kiezen om gegronde redenen, die vaak voorkomen uit hidden personal agenda. De media maakt dit alles nog ingewikkelder. Berichtgeving is nooit neutraal, en men kan niet meer uitmaken wie 'gelijk' heeft bij welke situatie. Dit heeft grote gevaren voor het vervolg van het conflict. Zonder informatie kan niemand zijn mening opmaken, maar door de hoeveelheid en vooral door de subjectiviteit van de bronnen, wordt dit des te moeilijker.
Na het schrijven van dit artikel blijven we vooral zitten met de volgende vraag: hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze negatieve beeldvorming omslaat in een overheersende positieve beeldvorming zodat de muren tussen de Israëlische en Palestijnse bevolking wordt afgebroken?